Op reis door de tijd: Cultureel Erfgoed wordt toegankelijk voor onderzoek door reproduceerbare datasets 

Everhard Korthals Altes is senior lecturer/onderzoeker aan de faculteit Bouwkunde (TU Delft). Everhard doet onderzoek naar het architecturale erfgoed van Nederland in de 18e eeuw. Het Data Refinement Fund, aangeboden door 4TU.ReseachData, helpt Everhard bij het structureren en documenteren van zijn datasets. Zo kan hij zijn onderzoek verder uitbreiden en het verrijken met extra context. De publicatie van zijn dataset in het 4TU.ResearchData-archief zorgt er ook voor dat de informatie beschikbaar is voor onderzoekers en andere enthousiastelingen.

Het onderzoek van Everhard is voornamelijk gebaseerd op de 23 (!) boeken die Isaak Tirion heeft gepubliceerd tussen 1738 en 1803. In deze bundels heeft Tirion de architecturale kennis van en over Nederland in de 18e eeuw gedocumenteerd. Deze geschreven publicaties werden vervolgens vergezeld met afbeeldingen van de gebouwen en bouwkundige locaties. Tirions encyclopedische nalatenschap heeft ervoor gezorgd dat belangrijke kennis over de 18e eeuwse architectuur bewaard is gebleven. Zijn werk is een unieke inspanning voor die tijd.

Everhard analyseert nu deze foto's (een verzameling van meer dan duizend exemplaren) en dat helpt om het architecturale erfgoed van Nederland beter te begrijpen. De onderzoeker noemt het ‘tijdreizen’, omdat hij reconstrueert waar de foto's zijn gemaakt, wanneer de gebouwen op de foto daadwerkelijk zijn gebouwd en hoe Trition zijn rijke collectie eigenlijk heeft verworven. Everhard werkt aan een uitgebreid spreadsheet dat alle contextuele kennis achter de foto's bundelt. De hoeveelheid tijd die nodig is om de context van een foto te achterhalen verschilt. Door zijn ervaring herkent Everhard sommige exemplaren meteen. Voor andere foto's heeft hij soms een dag nodig om ze te contextualiseren. In alle gevallen wil Everhard graag weten hoe de gefotografeerde omgeving er nu, drie eeuwen later, uitziet. 

Architecten en historici zijn blij met de context die Everhard Korthals Altes aan de foto's toevoegt. Zijn dataset, gepubliceerd in het 4TU archief, helpt te begrijpen hoe de steden zijn gebouwd en het geeft een uniek inzicht in de 18e-eeuwse architecturale normen. Met het Data Refinement Fund kreeg de onderzoeker de middelen om de ‘datamining’ uit te breiden. Kristi Fishta, een getalenteerd student aan de TU Delft, helpt de onderzoeker nu met het project. 

Everhard: "Financiering is schaars in onderzoek naar cultureel erfgoed, dus ik ben erg dankbaar voor deze financieringsmogelijkheid van 4TU.ResearchData."

Het is niet de eerste keer dat Everhard zich heeft aangemeld voor het Data Refinement Fund: "Het is eigenlijk al de tweede keer en hopelijk kunnen we ons binnenkort voor de derde keer aanmelden."  

Everhard stelt: "Hoe meer kansen we krijgen om door te gaan met het onderzoek, hoe meer contextuele informatie we kunnen toevoegen aan de dataset. Ik geloof dat mijn bevindingen erg nuttig zijn voor andere onderzoekers die meer willen weten over de Nederlandse architectuur in de achttiende eeuw. De architecturale inzichten uit die tijd worden tegenwoordig vaak geraadpleegd, omdat architecten bijna nooit vanaf nul iets bouwen." 

Uiteindelijk wil Everhard alle verzamelde gegevens verder analyseren en een boek over zijn bevindingen publiceren. Een boek dat, net als de delen van Isaak Trition, door toekomstige generaties kan worden bestudeerd.

Link to the dataset related to this post: https://doi.org/10.4121/uuid:6fd0aeaa-fbb8-4942-8bb9-465eda3c0dee